Wystawa dostępna w PAN Bibliotece Gdańskiej do 15 stycznia 2021 r.

Od 31 lipca do 17 listopada 2020 roku w PAN Bibliotece Gdańskiej oraz w salach Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku będzie prezentowana wystawa poświęcona 100-leciu powołania Wolnego Miasta Gdańska.
Wystawa jest wspólnym przedsięwzięciem Biblioteki i Muzeum Gdańska.

W styczniu 1919 roku rozpoczęła się w Paryżu konferencja pokojowa, która miała zadecydować o nowym kształcie powojennego świata. Brało w niej udział 27 zwycięskich państw. Polska była reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego. Dla Polski i Niemiec istotna była kwestia przynależności Gdańska, co do której nie było zgody. Wśród polityków brytyjskich zrodził się pomysł, by Gdańska nie przyznawać Polsce, lecz utworzyć z niego wolne miasto. To pozornie kompromisowe rozwiązanie nie satysfakcjonowało żadnej ze stron. W podpisanym 28 czerwca 1919 roku Traktacie wersalskim w artykułach 100-108 określono terytorium i stosunek Wolnego Miasta Gdańska do Polski i Ligi Narodów, od której było uzależnione. Liga Narodów była organizacją międzynarodową powołaną podczas tejże konferencji pokojowej i miała na celu utrzymanie pokoju na świecie. Ostateczna decyzja weszła w życie 15 listopada 1920 roku i ten dzień jest pierwszym dniem istnienia nowego państwa. Granice wytyczone przez komisję obejmowały obszar 1952 km². Terytorium podzielono na pięć powiatów: dwa miejskie – gdański (Stadtkreis Danzig) i sopocki (Stadtkreis Zoppot), trzy ziemskie – Gdańskie Wyżyny (Landkreis Danziger Höhe), Gdańskie Niziny (Landkreis Danziger Niederung) i Wielkie Żuławy (Landkreis Grosses Werder). Na obszarze Wolnego Miasta w końcu 1920 roku żyło 350 636 osób i do końca jego istnienia liczba mieszkańców nie przekroczyła 400 000.

Odsłona wystawy w PAN Bibliotece Gdańskiej pokazuje Wolne Miasto ulotnie przez pryzmat dokumentów życia społecznego. Ulotnie ponieważ cechą prezentowanych materiałów jest właśnie krótkotrwałość. Na ekspozycji znajdziecie Państwo plakaty, afisze, ulotki, broszury reklamowe, znaczki pocztowe i niepocztowe, prawo jazdy, a nawet potwierdzenia spowiedzi umożliwiające przystąpienie do komunii w Święto Wielkiejnocy. Ponadto w gablotach można oglądać fotografie ukazujące zabytki gdańskie i życie w okresie międzywojennym, etykiety na pudełka od cygar, z butelek na likiery, banknoty i wiele innych obiektów, które należą do świata dokumentów życia społecznego. Część z nich nigdy wcześniej nie była prezentowana. Dodatkową atrakcją będzie gra planszowa związana z Wolnym Miastem.