Dwudziestu ośmiu bibliologów, historyków sztuki, archiwistów, kustoszy bibliotecznych i muzealnych bibliotekarzy, ale też studentów i doktorantów z blisko 20 ośrodków – nie tylko z Polski, ale i Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Anglii i Włoch – weźmie udział w konferencji naukowej BIBLIOTEKI OSOBLIWOŚCI. Mowa będzie nie o książkach, ale o nieksiążkowych zbiorach instytucjonalnych i prywatnych, które nadają bibliotekom charakter muzeów osobliwości, jak dzieła sztuki, numizmaty, antyki, przyrządy naukowe czy naturalia. Wydarzenie odbywa się online, a udział w nim jest bezpłatny, wystarczy się zarejestrować.

/ 24–25 września 2021, piątek – sobota
/ języki: polski, angielski / bez tłumaczenia
/ tylko online (MS Teams)
/ konieczna rejestracja: za pośrednictwem Evenea
https://evenea.pl/pl/wydarzenie/LibrariesofCuriosities

Konferencję zorganizowano z myślą o 425. rocznicy powstania PAN Biblioteki Gdańskiej.
– Liczba zgłoszeń i różnorodność tematów konferencyjnych przewyższyła nasze oczekiwanie i bardzo ucieszyła – przyznaje dr Maria Michalska z Działu Zbiorów Specjalnych PAN Biblioteki Gdańskiej, realizująca ten projekt.

Wystąpienia konferencyjne podzielono na siedem bloków tematycznych.
Sesja I będzie poświęcona przede wszystkim rozważaniom na temat kolekcji (muzeów, bibliotek, gabinetów osobliwości) – sposobów ich zakładania, klasyfikacji gromadzonych przedmiotów. A dodatkowo słuchacze zapoznają się z masońskimi eksponatami, jak elementy stroju, insygnia, czy przypinki, przechowywanymi w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu.

Podczas sesji II prelegenci przybliżą sylwetki prywatnych kolekcjonerów oraz przedstawią ich zbiory. Co ciekawe, będzie mowa o kolekcjonerach z różnych stron Europy, o różnym statusie społecznym i różnych zainteresowaniach. Ferdinand Friedrich Nagler (1770–1846) np. był pruskim urzędnikiem, kolekcjonował naturalia, dzieła sztuki i książki, które do dziś są przechowywane w Berlinie, a Ernst Boretius (1694–1738) był profesorem medycyny z Królewca, jego rozproszoną kolekcję dokumentuje katalog aukcyjny. Czy ich strategie zbieracze miały jakieś wspólne cechy? Tego też się dowiemy.

Sesja III będzie dotyczyć kolekcji gromadzonych przez instytucje publiczne. Prelegentki przybliżą zbiory Biblioteki Rady Miasta Gdańska i mediolańskiej Biblioteki Ambrozjańskiej. Instytucje są niemal równolatkami – gdańska książnica została otwarta przez Radę Miasta Gdańska w 1596 roku, z kolei mediolańską w 1609 roku założył Fryderyk Boromeusz.

Ulotki, plakaty, etykiety, chorągiewki, bilety, programy, wlepki i piny – to bohaterowie sesji IV.
Pracownie dokumentów życia społecznego gromadzą współczesne osobliwości, które dla badaczy niejednokrotnie są bezcenne ze względu na ich wysoką wartość poznawczą.

Sesja V została poświęcona zbiorom fotograficznym przechowywanym w bibliotekach i muzeach. Usłyszymy o fotografiach etnograficznych, zarówno pozowanych, jak i stanowiących dokumentację autentycznych sytuacji, fotografiach z widokami Lublina oraz o zespole odbitek albuminowych, na których udokumentowano kolejne budowy Königliche Technische Hochschule w Gdańsku.

Podczas sesji VI prelegenci podejmą tematy ukazujące różnorodność obiektów, tzw. ciekawostek, które mogą być gromadzone w bibliotekach, jak książki jako dzieła sztuki, luźne pieczęcie i tłoki pieczętne.
– Dawne przybory kreślarskie i cymelia z profesorskich spuścizn przechowywane w Bibliotece Politechniki Gdańskiej z pewnością zainteresują zwłaszcza miłośników dawnego Gdańska – mówi dr Maria Michalska.

Ostatnia sesja konferencyjna, czyli sesja VII, odsłoni przed słuchaczami ciekawostki gromadzone we współczesnych muzeach. Często przechowują one obiekty różne od tego, co potocznie utożsamiamy z dziełem sztuki. Prelegenci przybliżą takie obiekty, jak: maski pośmiertne, spuścizna Jiřiego Mahena, kolekcja listów więźniarek z Ravensbrück, czy też niezwykły relikt bruku.

Każdy z dwóch dni konferencji rozpocznie się wykładem eksperckim wygłoszonym przez członków Rady Naukowej Konferencji.

RADA NAUKOWA KONFERENCJI
prof. dr hab. Dorota Folga-Januszewska
dr Anna Walczak
dr hab. Arkadiusz Wagner, prof. UMK

ORGANIZATOR
PAN Biblioteka Gdańska

KONTAKT
dr Maria Michalska
e-mail: maria.michalska@bg.pan.pl

PROGRAM

24 WRZEŚNIA 2021, PIĄTEK

9.00–9.20
Otwarcie konferencji

9.20–10.00
prof. dr hab. Dorota Folga-Januszewska, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
▪ Osobliwość czy ciekawość, emocjonalność kolekcji (wykład ekspercki)

SESJA I
10.00–10.20
Ewa Zakrzewska, MA student (Bachelor of Arts), University of Warsaw
▪ Embodied encyclopaedias, lexicons of nature: the encyclopaedic structure of early modern museums and cabinets of curiosities
10.20–10.40
dr Maria Michalska, PAN Biblioteka Gdańska
▪ De technophysiotameis, a guide for collectors
10.40–11.00
mgr Karolina Tomczyk-Kozioł, Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Pracownia Zbiorów Masońskich
▪ Nośniki idei. Eksponaty masońskie w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu
11.00–11.15
Dyskusja

PRZERWA
11.15–11.30

SESJA II
11.30–11.50
Beatrice Alai, PhD, Institut für Kunstgeschichte-FAU Erlangen-Nürnberg,
▪ “A Collection that a German collector has seldom seen in his possession”: the extraordinary Kunstkammer of Ferdinand Friedrich von Nagler
11.50–12.10
Annalisa Anastasio, PhD student, Universita di Roma La Sapienza
▪ Virgilio Spada’s curiositas between antiquaria and libraria
12.10–12.30
Colin Higgins, PhD, St Catharine’s College, University of Cambridge
▪ The collections of John Addenbrooke (1690–1718)
12.30–12.50
dr Katarzyna Pękacka-Falkowska, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
▪ Matthias Ernst Boretius (1694–1738) i jego kolekcje
12.50–13.05
Dyskusja

PRZERWA
13.05–13.35

SESJA III
13.35–13.55
mgr Krystyna Jackowska, PAN Biblioteka Gdańska
▪ Artificialia, naturalia oraz scientifica w zbiorach Biblioteki Rady Miejskiej Gdańska w XVII-XVIII w.
13.55–14.15
mgr Beata Gryzio, PAN Biblioteka Gdańska/Szkoła Doktorska UG
▪ Podglądanie świata, czyli drukowane curiosa z gdańskich księgozbiorów
14.15–14.35
dr Ligia Henczel, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Pedagogiczno-Artystyczny
▪ Panoptika Biblioteki Ambrozjańskiej
14.35–14.50
Dyskusja

PRZERWA
14.50–15.05

SESJA IV
15.05–15.25
dr Aneta Kwiatkowska, PAN Biblioteka Gdańska
▪ Od afisza do tweeta. Rozważania wokół pojęcia „dokument życia społecznego”
15.25–15.45
Carina Broman, Master of Library and Information science, The National Library of Sweden
▪ Odd and green – uncommon material chosen from the ephemera and poster collection at the National Library of Sweden
15.45–16.05
mgr Matylda Filas, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
▪ Walizka Stanisławy Wysockiej (1877–1941)
16.05–16.20
Dyskusja. Zamknięcie pierwszego dnia obrad

25 WRZEŚNIA 2021, SOBOTA

9.00–9.40
dr hab. Arkadiusz Wagner, prof. UMK, Instytut Badań Informacji i Komunikacji UMK w Toruniu
▪ Księgi w kunstkamerach – kunstkamery w księgach. O wizerunkach gabinetów sztuki i osobliwości w grafice ilustracyjnej XVI–XVIII w. (wykład ekspercki)

SESJA V
9.40–10.00
dr Anna Maria Lepacka, Biblioteka Politechniki Gdańskiej
▪ Ze zbiorów Sekcji Historycznej Biblioteki Politechniki Gdańskiej: fotografie przedwojennej uczelni jako dokument ikonograficzny
10.00–10.20
mgr Agnieszka Ławicka-Dłużniewska, Muzeum Narodowe w Lublinie
▪ Spojrzenie zatrzymane w kadrze… – retro portrety ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie
10.20–10.40
mgr Małgorzata Surmacz, Muzeum Historii Miasta Lublina (oddział Muzeum Narodowego w Lublinie)/Instytut Historii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
▪ Skarby pomiędzy książkami. O fotograficznych widokach miasta Lublina z dawnych zbiorów bibliotecznych Muzeum Lubelskiego
10.40–10.55
Dyskusja

PRZERWA
10.55–11.10

SESJA VI
11.10–11.30
Cristina Favretto, Librarian Professor, MLS, CAS, University of Miami
▪ The Curious Case of the Book as Art: Artists’ Books in the collections of the University of Miami
11.30–11.50
Łukasz Ratajczak, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
▪ Skarbowiec, czyli Michała Chrościńskiego przewodnik po skarbach w Tatrach ukrytych
11.50–12.10
mgr Marcin A. Klemenski, Uniwersytet Jagielloński/Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie
▪ Zbiór luźnych pieczęci w Bibliotece Naukowej PAU i PAN
12.10–12.30
mgr Dariusz Kortas, Sekcja Historyczna Biblioteki Politechniki Gdańskiej
▪ Zanim powstały komputery. Kolekcja przyborów kreślarskich w zbiorach Sekcji Historycznej Biblioteki Politechniki Gdańskiej
12.30–12.50
dr Witold Parteka, Politechnika Gdańska
▪ Cymelia w spuściznach profesorów Politechniki Gdańskiej w zbiorach Sekcji Historycznej Biblioteki Politechniki Gdańskiej
12.50–13.05
Dyskusja

PRZERWA
13.05–13.35

SESJA VII
13.35–13.55
mgr Łukasz Krzysiak, Muzeum Narodowe w Lublinie – Oddział Martyrologii „Pod Zegarem”
▪ Kolekcja Ravensbrücka w zbiorach Muzeum Martyrologii „Pod Zegarem”
13.55–14.15
dr Agata Larczyńska, PAN Biblioteka Gdańska,
▪ Biblioteka Jiřiho Mahena w Brnie – 100-letnia pamiątka życia i twórczości wyjątkowego czeskiego poety, dramaturga i anarchisty
14.15–14.35
mgr Eliza Hamrol-Grobelna, mgr Elżbieta Mania, Muzeum Literackie Henryka Sienkiewicza w Poznaniu, Oddział Biblioteki Raczyńskich
▪ „Dziwne materii pomieszanie” – obiekt czci czy osobliwość? Maska pośmiertna Henryka Sienkiewicza i Kazimiery Iłłakowiczówny
14.35–14.55
Monika Paś, Muzeum Narodowe w Krakowie
▪ Polski prekursor makadamu. Relikt osobliwego bruku w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie
14.55–15.10
Dyskusja

ZAMKNIĘCIE KONFERENCJI
15.10–15.25